تغذیه کاه گندم می تواند نتایج معجزه آسایی داشته باشد

کاه گندم به عنوان یک خوراک اهمیت چندانی ندارد. اطلاعات تغذیه گاوهای شیری، تجزیه شیمیایی کاه گندم را به صورت زیر ارائه کرده است:

کل مواد مغذی قابل هضم برابر 5/42 درصد، دیواره سلولی برابر 73 درصد، دیواره سلولی بدون همی سلولز برابر 4/49 درصد، لیگنین برابر 8/8 درصد، پروتئین خام 8/4 درصد و خاکستر 6/7 درصد. بر اساس این اطلاعات، غالب متخصصین تغذیه خواهند گفت که کاه گندم جایگاهی در جیره گاوهای شیری پرتولید ندارد. من نیز تا چند سال پیش موافق این نظریه بودم، ولی تغذیه کاه گندم چندین بار به­ صورت یک خوراک معجزه­ آسا برای من عمل­ نمود. در این خصوص مطمئن نیستم که بتوانم نحوه عمل کاه گندم را شرح دهم، اما نظرات خود را ارائه می­کنم.

اولین تجربه معجزه­ آسای این خوراک هنگامی اتفاق افتاد که من مشاور یک گله پرتولید بودم. این گله خوراک بسیار مرغوبی را مصرف می­کرد، اما ماده خشک مصرفی این گله در قیاس با میزان شیر تولیدی کمی بالاتر از میزان پیش­ بینی شده بود. گاوهای شیرده در تبدیل ماده خشک به شیر، خوب عمل نمی­کردند. این وضعیت قبل از روزهای محاسبه بازده تولید شیر بود ولی حدس می­زدم که بازده شیر در حدود 4/1 باشد.

آیا جیره مصرفی بیش از حد خوب بود؟

به نظرم رسید که در شرایط ذکرشده میزان عبور مواد در شکمبه خیلی سریع بوده و قابلیت هضم خوراک مصرفی به این دلیل به­ مخاطره افتاده است. بر اساس یک تحقیق و آزمایش، توصیه کردم که اضافه کردن مقداری علوفه فقیر می­تواند میزان سرعت حرکت محتویات شکمبه را کاهش دهد.

در گله مذکور دهها بسته کاه­ گندم برای جایگاه­های انفرادی گوساله­ ها استفاده می­شد. ما تصمیم گرفتیم که روزانه میزان حدود یک کیلوگرم از کاه گندم کم ارزش را به ازای هر راس گاو استفاده کنیم. با کمال تعجب، میزان تولید شیر ظرف چند روز بعد افزایش یافت. تولید شیر روزانه به ازای هر راس گاو به میزان حدود 3 کیلوگرم بالا رفت در حالیکه مصرف ماده خشک به مقدار کمی افزایش نشان داد.

آیا مصرف کاه گندم در همه گله ­ها موثر است؟

به نظر من خیر. برای مثال درگله­ های با مصرف ماده خشک بالا و تولید کمتر از انتظار، مصرف کاه گندم می­تواند موثر باشد. من هنوز در مورد اینکه مصرف کاه گندم چقدر موثر بوده، مطمئن نیستم، ولی باور دارم که این موضوع به سرعت انتقال خوراک در شکمبه بستگی دارد. تجربه دوم من مربوط به گاوداری دیگری است که به­ هنگام بازدید متوجه مقدار زیادی علوفه در آخور گاوهای خشک و گاوهای انتظار زایش شدم. مسئول گاوداری گفت که که آنها سعی دارند که یک جیره حاوی علوفه زیاد و لی با انرژی کم را مورد تغذیه گاوهای خشک و انتظار زایش قرار داده و از چاق شدن آنها جلوگیری و شکمبه آنها را با علوفه پر کنند که رویه در پیش گرفته شده حتی برای گاوهایی که به­ مدت 24 ساعت در حول و حوش زایمان از مصرف خوراک می­افتند موثراست.

آنچه که گاوهای خشک نیاز دارند

تامین احتیاج انرژی گاوهای خشک با استفاده از یک جیره حاوی 30/1 مگاکالری در کیلوگرم ماده خشک امکان­ پذیر می­باشد. بسیاری از جیره­ های مصرفی گاوهای خشک که من مشاهده کرده­ ام دارای حدود 55/1 مگاکالری انرژی در کیلوگرم ماده خشک و یا میزان بیشتر هستند.

استفاده از کاه­ گندم اجازه می­دهد که مصرف سیلاژ ذرت و غلات را در جیره گاوهای خشک کاهش داده و سطح انرژی را به 30/1 مگاکالری در کیلوگرم ماده خشک رسانید. مسئول گاوداری این موضوع را باور داشت و من هم قبول کردم. پس از آن تحقیقات انجام شده با گاوهای فیستولاگذاری شده نشان داد که عمل کاه­ گندم به­ طور ساده فراهم کردن یک لایه کافی از تله الیافی بوده که در طی دوران حاد کاهش مصرف خوراک در نزدیکی­ های زایمان، شکمبه، را فعال نگه می­دارد. من فرصتی داشتم که این موضوع را در دوران مشاوره­ ام در یک گله 500 راسی که در 253 زایش 38 مورد (15درصد) برگشتگی شیردان داشت، مورد آزمایش قرار دهم. من با استفاده از 4/5 کیلوگرم کاه­ گندم، جیره مصرفی را به یک جیره حاوی الیاف زیاد و انرژی کم تغییر دادم. از آن به­ بعد ما در بیش از 320 مورد زایمان فقط دو مورد برگشتگی (6/0 درصد) ثبت کرده­ ایم. باز اینکه ما باور داریم چنانچه قبلا توصیف شد، کاه­ گندم یک خوراک معجزه­ آسا است.

سومین تجربه من با این خوراک معجزه ­آسا در خصوص یک نفر پرورش دهنده تجاری تلیسه بود. او یک گاودار عالی است که گاوهای گله خود را به سایر گله دارها فروخته و پرورش تلیسه را شروع نموده است. سیلاژ ذرت پایه جیره مصرفی تلیسه­ ها بود. چیزی نگذشت که مالکان تلیسه­ های او با انتقال آنها به دامداری خود، در خصوص وضعیت نمره بدنی و مشکلات جسمانی تلیسه­ ها اظهار نارضایتی کردند. بسیاری از این تلیسه­ ها چاق شده و نمره بدنی آنها بیش از 4 شده بود. بسیاری از آنها پس از زایمان دچار مشکل شده و دچار کبد چرب شدند.

وقتی­که من از محل پرورش تجاری تلیسه­ ها بازدید کردم، جیره­ هارا بر اساس وزن و اندازه تلیسه­ ها دوباره متوازن کرده و بخشی از مصرف سیلاژ ذرت را با کاه­ گندم جایگزین کردم. این اقدام من برای تلیسه­ هایی که قبلا چاق شده و 6 ماه آبستنی داشته­ اند موثر واقع نشد ولی تغییرات زیادی در تلیسه­ های جوانتر در حال رشد بوجود­آمد و نمره بدنی آنها به حدود 25/3 کاهش و مشکلات تلیسه­ های تازه­ زا تقریبا به­ طور کامل برطرف شد.

یقینا کاه­ گندم یک خوراک معجزه­ آسا نیست، با این حال، به­ نظر می­رسد در گله­ هایی که در بالا ذکرشد نتایج معجزه­ آسایی ایجاد نموده­ است. در این راستا من از سایر علوفه­ های فقیر کم­ انرژی و با الیاف زیاد استفاده نموده­ ام. اگر این علوفه در زمان بسته­ بندی شدن به اندازه­ های 5 سانتی­متر یا کمتر خرد شده­ باشد، کمک بسیار زیادی می­کند. در این­صورت هنگامی که در میکسر، خوراک کاملا مخلوط (TMR) قرارمی­گیرد، به­ راحتی جدا شده و در صورتیکه مقداری آب هم به خوراک­های کاملا مخلوط اضافه شود، دام نمی­تواند این نوع علوفه را جداسازی کند. به­ طور خلاصه کاه­ گندم ممکن است که در خیلی از جیره­ ها جایگاهی نداشته باشد، ولی شرایطی بوجود می­آید که مصرف کاه گندم می­تواند بهبود مهمی در عملکرد دام داشته­ باشد و نقش یک خوراک معجزه­ آسا را ایفا نماید.